Metoda projektów sprawdza się doskonale na lekcjach języka polskiego. Klasy IV b, V c i VI d zachwyciły mnie swoimi pracami. Po omówieniu lektur obowiązkowych zostały uczniom przydzielone zadnia projektowe, nad którymi pracowali w grupach przez ponad miesiąc. Efekt końcowy przerósł moje oczekiwania, byłam zachwycona każdą pracą.
Czwartoklasiści po raz pierwszy zmagali się z tego typu zadaniem. W nawiązaniu do lektury „Opowieści z Narnii” przygotowali wspaniałe szafy wypełnione prawdziwymi ubraniami, w których kryły się różnego rodzaju informacje, zagadki, quizy, krzyżówki, zadania odnoszące się do lektury. Powstały również wspaniałe lapbooki.
Uczniowie klasy piątej po omówieniu lektury „Chłopcy z Placu Broni” przygotowali makiety doskonale odwzorowujący Plac Broni, z niezwykłą dokładnością przedstawiające walczące ze sobą drużyny, zabudowania. Powstały również wspaniale lapbooki, będące skarbnicą wiedzy na temat książki Ferenca Molnara. Niezwykle oryginale okazały się koszulki przedstawiające członków obu drużyn wraz z jej przywódcami oraz najważniejsze fakty z lektury.
Najstarsi z uczniów, szóstoklasiści w nawiązaniu do lektury „W pustyni i w puszczy” przygotowali niezwykle ciekawe i pięknie wykonane gry edukacyjne, sprawdzające wiedzę z powieści Sienkiewicza. Powstały również lapbooki, prezentacje na temat fauny i flory Afryki, makiety.
Kratywność i pomysłowość uczniów nie ma granic. Jesteście wspaniali!
Co nieco o metodzie projektu
Projekt jako metoda stosowana w nauczaniu. To obszerne zadanie realizowane samodzielnie przez uczniów, a przygotowywane i koordynowane przez nauczyciela. Na ogół, ze względu na swój rozmiar, jest ono wykonywane przez grupy uczniów, choć istnieje wiele przykładów projektów indywidualnych. Od tradycyjnego zadania domowego projekty różnią się przede wszystkim tym, że uczniowie sami zdobywają informacje o jakimś (szerszym niż zwykle) zagadnieniu, opracowują je (nie tylko w typowej formie pisemnej), a następnie prezentują wyniki swej pracy innym. Ponadto projekt opiera się na rozbudowanej instrukcji przygotowanej przez nauczyciela i jest realizowany przez dłuższy czas (nawet w ciągu całego semestru).
KORZYŚCI WYNIKAJĄCE ZE STOSOWANIA METODY PROJEKTÓW
Istotną cechą metody projektów jest samodzielna praca uczniów, często nad zagadnieniami, które sami wybrali. Daje to szansę na rozbudzenie ich osobistego zaangażowania i zainteresowania tematem, którym się zajmują. Metoda projektu pozwala skuteczniej, niż wiele innych metod, rozwijać nie tylko wiedzę, ale i umiejętności uczniów, np.:
1. Umiejętności związane z wyborem tematu projektu i gromadzeniem informacji:
- formułowanie problemu,
- formułowanie celów,
- korzystanie z różnych źródeł informacji.
2. Umiejętności związane z opracowywaniem informacji związanych z projektem:
- klasyfikacja informacji z punktu widzenia celów projektu (np. podział na mniej i bardziej ważne, mniej i bardziej ciekawe),
- krytyczne analizowanie informacji (ocena ich wiarygodności).
3. Umiejętności związane z prezentacją projektu:
- ćwiczenie różnych sposobów zapisywania i prezentowania zebranych materiałów (np. w postaci prezentacji, rysunku itp.),
- przygotowywanie i praktykowanie wystąpień publicznych.
4. Umiejętności związane z komunikowaniem się w grupie, nabywane przy realizacji projektów grupowych to między innymi:
- formułowanie i wyrażanie swoich opinii,
- słuchanie opinii wyrażanych przez innych członków grupy;
- podejmowanie decyzji grupowych,
- rozwiązywanie konfliktów,
- samoocena swojej pracy i ocena pracy innych.
5. Umiejętności związane z podejmowaniem konkretnych działań (od fazy planowania i poszukiwania wsparcia, aż po ich realizację i ocenę),
6. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności.
Warto podkreślić, że większość decyzji związanych z realizacją projektu uczniowie podejmują samodzielnie. Są więc, bardziej niż w wielu innych sytuacjach szkolnych, odpowiedzialni za skutki tych decyzji i ich wpływ na przebieg i efekt pracy. Często oznacza to zwiększenie zaangażowania uczniów w pracę i kształtowanie pozytywnego stosunku do niej. Jest to istotne również dlatego, że w szkole uczniowie rzadko czują się naprawdę samodzielni i niezależni. W konsekwencji niewiele jest też okazji do tego, aby kształtować ich poczucie odpowiedzialności.
Kontrowersyjne jest, czy metoda projektów spełnia oczekiwania związane z uzyskaniem przez uczniów wiedzy (pojęć, faktów). Można przyjąć, że wiedza związana z projektem, który bezpośrednio realizowali, będzie szersza i bardziej ugruntowana niż przy zastosowaniu tradycyjnych metod nauczania. Gwarantuje to ilość i różnorodność materiałów, które wykorzystali, czasu, który im poświęcili i konieczność usystematyzowania wiedzy w taki sposób, aby była ona przydatna do końcowej prezentacji. Większe wątpliwości budzi skuteczność uczenia się na podstawie prezentacji projektów wykonanych przez innych. Wiele zależy tu od atmosfery, którą uda się stworzyć nauczycielowi, zwłaszcza zaś od tego, czy uczniowie potrafią słuchać się nawzajem. Ważne może okazać się też, czy wszystkie grupy wykonują projekt na ten sam temat, czy też tematy są komplementarne i dopiero w całości "wypełniają" określoną przestrzeń programu nauczania. W pierwszym przypadku uczniowie będą mieli zapewne okazję do zapoznania się z różnymi interpretacjami tego samego zagadnienia i utrwalenia sobie wiedzy o nim. W drugim będą musieli sami uporządkować wiedzę wyniesioną z poszczególnych prezentacji w jedną całość (można zachęcić ich do prowadzenia notatek). Stosowanie metody projektów zależy od konkretnej sytuacji. Jeśli projekty związane są z zagadnieniami, które nauczyciel uznał za bardzo ważne dla realizowanego programu, to po stwierdzeniu jakichś braków czy niespójności w wiedzy uczniów, powinien je uzupełnić za pomocą innych metod.
Nauczyciel sam określa szczegółowe tematy, natomiast uczniowie (grupy) wybierają sobie jeden spośród nich. Do nauczyciela należy również zadbanie, aby grupy nie realizowały tych samych tematów. Można określić termin, do którego uczniowie muszą podjąć decyzję w sprawie wyboru tematu i poprosić ich, aby zgłosili się do nauczyciela i powiadomili go o tym. Grupa, która zdecydowałaby się na temat "zajęty" już przez inną, musiałaby się zdecydować na opracowanie innego tematu. Stosując ten sposób, należy, podobnie jak w poprzednio opisanym, przeprowadzić zajęcia wprowadzające. Zaletą szczegółowego określenia tematów przez nauczyciela jest zachowanie ściślejszej kontroli nad ich powiązaniem z programem, który realizuje (oczywiście jeśli nauczyciel uznaje tę zgodność za istotną wartość). Wadę tego sposobu stanowi znaczne ograniczenie na tym etapie swobody działania uczniów.
Wszystkie grupy realizują ten sam temat określony przez nauczyciela. Oznacza to, że uczniowie w ogóle nie uczestniczą w jego formułowaniu. W przypadku typowego projektu grupowego lub indywidualnego ma to również inne konsekwencje związane z etapem jego przygotowywania i prezentowania. Dotyczą one problemu rywalizacji pomiędzy grupami lub poszczególnymi uczniami.
To, czy uczniowie pracują w grupach nad różnymi tematami z określonego działu, czy też nad tym samym tematem, wpływa na poziom rywalizacji pomiędzy grupami lub poszczególnymi uczniami. Z kolei, zdaniem niektórych autorów, przesadna rywalizacja negatywnie oddziałuje na skuteczność nauczania. Wybierając różne tematy, grupy lub uczniowie opracowują pewną część zagadnienia, składającą się na większą całość. Można zatem powiedzieć, że grupy lub uczniowie uzupełniają się nawzajem, co stwarza lepsze warunki współpracy. Natomiast opracowując ten sam temat, grupy (poszczególni uczniowie) w większym stopniu rywalizują między sobą; bardziej istotna staje się wówczas ocena określająca, kto okazał się lepszy, a kto gorszy.
Na zależności efektywności nauczania od poziomu rywalizacji w klasie, oparte są poglądy zwolenników tzw. uczenia się poprzez współpracę (ang. cooperative learning). Uważają oni, iż przynajmniej część procesu nauczania w szkole powinna być zorganizowana tak, aby uczniowie mogli zdobywać wiedzę i prezentować ją bez konieczności rywalizowania z innymi.
W jednym z amerykańskich podręczników dla nauczycieli tak scharakteryzowano zalety uczenia się poprzez współpracę: "Wyniki badań wskazują, że współpraca pomiędzy członkami grupy powoduje zmniejszenie konfliktów, a także pozwala rozwijać:
- pozytywną i spójną świadomość swojego miejsca w grupie;
- zaufanie do innych;
- umiejętności komunikacyjne;
- akceptację ze strony innych;
- zdrowe relacje w grupie.
Stwierdzono, iż uczenie się nastawione na współpracę skuteczniej rozwija umiejętności interpersonalne niż uczenie się w warunkach rywalizacji lub poprzez pracę indywidualną. Nie oznacza to, iż zwolennicy tych poglądów nie doceniają roli rywalizacji jako elementu pozytywnego w nauczaniu, chcą tylko, aby nie był on podstawowy i jedyny.
Praktycy uczenia się przez współpracę najczęściej stosują metodę pracy w grupach obciążającą każdego z uczniów odpowiedzialnością za przygotowanie części danego zagadnienia.
materiały wykorzystane ze strony ceo.org.pl
Nina Florczak – Mendyka